Prezervatif kullanmadan önce bilinmesi gereken 7 şeyi bu yazıda bulacaksınız.
Son Kullanma Tarihi ve Etkinlik
Prezervatiflerin son kullanma tarihi vardır ve tarihi geçmiş prezervatif kullanmak bu ürünün etkinliğini büyük ölçüde düşürebilir.
Lateks prezervatiflerin raf ömrü, üretildikleri tarihten itibaren beş yıldır. Sperm öldürücü içeren lateks prezervatiflerin raf ömrü ise üç yıl kadar kısa olmaktadır. Bir prezervatif kutusu üzerinde hem üretim tarihi hem de prezervatif son kullanma tarihi bulunmalıdır. Eğer kutusunu attıysanız, markasına bağlı olarak her bir prezervatifin ambalajı üzerinde de prezervatif son kullanma tarihi bulunabilir.
Son kullanma tarihi geçmiş prezervatifler genellikle daha kuru ve daha zayıftır, bu nedenle de kullanım esnasında parçalanma ihtimali daha yüksektir. Bu da sizi ve partnerinizi cinsel yolla bulaşan hastalıklar veya istenmeyen gebelik riskine maruz bırakır.
Son tarihi geçmemiş bir prezervatif, doğru kullanıldığı takdirde yaklaşık yüzde 98 koruma sağlar. Bununla birlikte, doğru kullanım her zaman mümkün olmayabilir, bu nedenle de prezervatiflerin yaklaşık yüzde 85 etkili olduğu söylenebilir.
Tarihi geçmiş prezervatiflerde ise bu rakamlar büyük ölçüde düşecektir.
Üretici ve saklama şartlarına bağlı olarak bir prezervatifin ortalama raf ömrü üç ile beş yıl arasında değişmektedir. Prezervatif son kullanma tarihinin neden geçtiği, bir prezervatifi kullanmanın güvenli olduğunun nasıl belirleneceği, prezervatifler için doğru saklama koşulları ve daha fazlasını yazının devamında bulabilirsiniz.
Prezervatif son kullanma tarihi neden geçer?
Tıpkı diğer birçok tıbbi ürün gibi prezervatiflerin de son kullanma tarihi geçer. Bununla birlikte, bir prezervatif son kullanma tarihinin neden ve ne hızla geçeceğini etkileyen bazı faktörler mevcuttur.
Saklama
Cepte, cüzdanda ya da torpido gözünde yıllarca beklemenin getirdiği yıpranma bir prezervatifin gücünü etkileyebilir. İşte bu nedenle prezervatifleri güvenli bir yerde — tercihen banyo — ısı, rutubet ve keskin nesnelerden uzak tutmak önemlidir.
Malzeme
Tercih ettiğiniz malzeme de prezervatif son kullanma tarihinin ne kadar hızlı geçeceğini etkiler. Koyun derisi gibi doğal malzemeler, lateks ve poliüretan gibi sentetik malzemelere kıyasla daha hızlı bozulur.
Katkı Maddeleri
Sperm öldürücü gibi kimyasal katkılar bir prezervatifin raf ömrünü birkaç sene kadar kısaltabilir. Sperm öldürücü, lateks ve poliüretan prezervatif son kullanma tarihini iki sene kadar kısaltmaktadır.
Kayganlaştırıcı ya da aromaların son kullanma tarihini etkileyip etkilemediği ise araştırılmamıştır. Prezervatifte herhangi yıpranma ya da alışılmamış koku işaretleri görürseniz prezervatifi çöpe atın ve yenisini satın alın.
Prezervatif tipi fark yaratır mı?
Bir prezervatif ideal koşullarda saklansa dahi son kullanma tarihi üretilmiş olduğu malzemeden ve raf ömrünü kısaltan herhangi katkı maddesi kullanılıp kullanılmadığından etkilenir.
Lateks ve poliüretan
Doğal lateks ve poliüretan prezervatifler en uzun raf ömrüne sahiptir. Bunlar beş seneye kadar bozulmadan kalır ve yıpranma karşısında diğer bazı prezervatiflere göre daha dayanıklıdırlar.
Bu prezervatifler sperm öldürücü içerdikleri zaman raf ömrü kısalır — sadece üç sene. Sperm öldürücü istenmeyen gebeliklere karşı harika bir savunma olsa da lateks ve poliüretan malzemenin daha hızlı ayrışmasına neden olur.
Poliizopren
Poliizopren prezervatifler son kullanma tarihi bakımından lateks prezervatifleri yakından takip eder. Bu tip yapay kauçuk kullanılarak üretilen prezervatifler doğru saklama şartları altında üç seneye kadar bozulmadan kalır. Sperm öldürücü gibi katkı maddeleri bu prezervatiflerin raf ömrünü de kısaltabilir.
Doğal ve lateks olmayan
Lateks olmayan doğal prezervatifler —kuzu derisi veya koyun derisi gibi— en kısa raf ömrüne sahiptir. Bunlar üretim tarihlerinden itibaren sadece bir sene boyunca kullanılabilir. Sperm öldürücü ya da diğer katkı maddelerinin son kullanma tarihi üzerindeki etkileri araştırılmamıştır. Bu prezervatiflerin cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruma sağlamadığını da belirtmekte fayda var.
Saklama şartları son kullanma tarihini etkiler mi?
Prezervatifleri sıcak, rutubetli bir ortamda saklamak performanslarını etkileyebilir.
Birçok kişi cüzdanlarında her zaman prezervatif bulundurmanın mantıklı olduğunu düşünse de bu durum saklama bakış açısından o kadar da harika değildir.
Çok ısınan bir prezervatif kuruyabilir ve bu da kullanımını zorlaştırabilir ve etkinliğini azaltabilir. Cüzdanınız yerine bir prezervatif kutusu kullanın.
Bir prezervatifin son kullanma tarihinin geçmiş olduğu nasıl anlaşılır?
Şunları görürseniz kullanmayın:
- ambalajı yırtılmış, rengi atmış ya da kayganlaştırıcı akıtıyorsa
- küçük delikler ve yırtıklar varsa
- kurumuş, sertleşmiş ya da yapış yapış olmuşsa
- kötü kokuyorsa
Prezervatif son kullanma tarihi genellikle kutu ya da her bir ambalajın üzerinde bulunabilir. Genellikle 2022-10 gibi rakamlara sahiptir. Bu örnekteki prezervatif, Ekim 2022’ye kadar cinsel yolla bulaşan hastalıklar veya istenmeyen gebeliğe karşı korumalıdır.
Çoğu ambalaj üzerinde üretim tarihini gösteren ikinci bir tarih de bulunur. Bir prezervatifin raf ömrünü belirlemek için üretim tarihine bakabilecek olsanız da paket üzerindeki son kullanma tarihi her zaman dikkate alınmalıdır.
Satın aldığınız zaman prezervatifleri gözden geçirmek ve altı aydan uzun süreyle saklamanız halinde ara sıra yeniden gözden geçirmek iyi bir fikir olacaktır.
Tarihi geçmiş prezervatif kullanmak güvenli midir?
Tarihi geçmiş prezervatif, serin, kuru bir yerde saklanmış ise onu kullanmak, kötü şartlarda saklanmış bir prezervatife göre daha güvenli olabilir. Ancak, tarihi geçmiş ve tarihi geçmemiş bir prezervatif arasında seçim yapabiliyorsanız her zaman tarihi geçmemiş prezervatifi tercih etmelisiniz.
Küçücük delikleri ya da yırtıkları olan tarihi geçmiş prezervatif kullanırsanız bu vücut sıvıları için yeterli bariyer olmayacaktır. Yani, siz ve partnerinizin daha yüksek cinsel yolla bulaşan hastalık veya istenmeyen gebelik riski altında olacağı anlamına gelir.
Tarihi geçmiş prezervatif kullanmak, prezervatif kullanmamaktan güvenli midir?
Tarihi geçmiş ya da yıpranmış bir prezervatif kullanmak, cinsel yolla bulaşan hastalık veya istenmeyen gebeliğe karşı bir miktar koruma sunması nedeniyle prezervatif kullanmamaktan daha iyi bir seçenektir.
Prezervatif kullanılmadan girilen ilişki cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı hiçbir koruma sunmaz. Ve siz veya partneriniz başka bir doğum kontrol yöntemi kullanmıyorsanız, istenmeyen gebeliğe karşı da korumasız kalırsınız.
Bununla birlikte, tarihi geçmiş prezervatifleri çöpe atmak ve stoklarınızı yenilemek en iyi seçenektir. Yeni bir prezervatif kullanmak siz ve partnerinize cinsel yolla bulaşan hastalık veya istenmeyen gebeliğe karşı mümkün olan en yüksek korumayı sağlar.
Prezervatifin etkili olacağından nasıl emin olunur?
Prezervatifler için ideal saklama şartları, evinizde keskin nesneler, kimyasallardan uzak ve doğrudan güneş ışığı almayan serin ve kuru bir yerdir.
Bir prezervatifi cebinizde, cüzdanınızda birkaç saatten uzun süreyle saklamamalısınız. Sürekli sürtünme yıpranmaya ve prezervatifin etkisini kaybetmesine neden olabilir.
Aşırı ısı — yaklaşık 40°C — lateksin yırtılmasına veya yapış yapış olmasına neden olabilir. Genel bir kural olarak prezervatifleri sıcaklıkların değişebildiği yerlerde saklamayın. Bu yerlere pencere yanı, soba yanı ve otomobiliniz de dahildir.
Kızılötesi ışığa maruz kalması halinde prezervatif sadece birkaç saat içinde bozulabilir.
Prezervatifler üzerindeki son kullanma tarihini sık sık kontrol edin ve bu tarih gelmeden onları değiştirin.
Kullanmadan önce ambalajda herhangi delik olup olmadığını da kontrol etmelisiniz. Bunu yapmak için ambalajı sıkın ve hava kabarcığı olup olmadığını gözlemleyin. Hava kabarcığı görürseniz prezervatifi çöpe atın!
Özetle
Tarihi geçmiş prezervatif kullanmak prezervatif kullanmamaktan daha iyi olsa da yalnızca doğru saklanmış, son kullanma tarihi geçmemiş ve doğru kullanılan prezervatifler cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve istenmeyen gebeliğe karşı %98 koruma sağlar.
Bunun yanında acil kontrasepsiyon (ertesi gün hapı) da bulundurmakta fayda olabilir. Her ne kadar ertesi gün hapı birincil doğum kontrol yöntemi olarak kullanılmamalı olsa da tarihi geçmiş prezervatif kullanmanız ya da prezervatifin kullanım sırasında yırtılması halinde gebeliği önlemekte yardımcı olabilir.
Kaynak: https://www.healthline.com/
Localized by Oytun Buyrukcu
English to Turkish Translator & Proofreader, Localization Expert
