Larry Sanger 2001’de Wikipedia’nın kurucuları arasındaydı — ve internetin aradan geçen 20 yıla yakın sürede geçirdiği evrimden hiç de memnun değil.
CNBC’ye verdiği röportajda, “İnternetin geldiği nokta açıkçası berbat,” dedi.
Sanger’ın şikayet ettiği şeylerin başında Facebook ve Twitter gibi büyük sosyal medya platformları geliyor. Sanger bu şirketlerin kâr elde etmek için gizlilik ve güvenlik açısından “toplu ihlaller” pahasına kullanıcılarının kişisel verilerini kullandıklarını söyledi.
“Deneyimlerinize şekil verebiliyor, ne gördüğünüzü ve neyi ne zaman gördüğünüzü kontrol edebiliyorlar ve sistemin çarkının bir parçası haline gelmenizi sağlıyorlar,” dedi.
Sanger bu endişelerine dikkat çekmek için bir “sosyal medya grevi” başlattı. Kendi blogunda yayımladığı ‘Dijital Bağımsızlık Beyanı’nda “büyük dijital imparatorlukların” yerini bağımsız kişilere ait merkezden uzak ağların alması gerektiğini belirtti. Yayımladığı beyan geçtiğimiz Cuma günü 2400 imzaya ulaştı.
Günümüzde Everipedia adlı blok zinciri ansiklopedi ağının CIO’luğunu yapan ve Wikipedia kurucularından Sanger, büyük teknoloji şirketlerinin kurdukları egemenliğe karşı çıkan ilk internet öncüsü de değil. World Wide Web’in kurucusu Tim Berners-Lee, yakın zamanda yayımladığı “Web Sözleşmesi” adlı yazıda şirketlerin tüketici gizliliğ ve kişisel verilerini korumak için daha fazla önlem almaları gerektiğini belirtmişti.
Zuckerberg’ün ‘mizacı’
Facebook CEO’su Mark Zuckerberg, platform üzerinde gizlilik ve güvenlik ile ilgili bitmeyecek gibi görünen endişelere, şifreli mesajlaşma gibi önlemleri vurgulayan şirketin yeni vizyonu ile yanıt vermişti. Sanger, Zuckerberg’ün niyetinin “samimi” olup olmadığını sorguladı ve Facebook yöneticisini şirketin internetteki gücünü kötüye kullanmakla suçladı.
Sanger, “İnternet, Mark Zuckerberg ya da günümüzde Silikon Vadisinde çalışan kurumsal yöneticiler tarafından yaratılmadı. Onlar bunu yapamazdı, onlar gereken mizaca sahip değiller, onlar aşırı kontrolcüler. İnternetin ardında yatan fikri anlayamıyorlar,” dedi.
Her ne kadar dünyanın her yanındaki devlet kurumları ve düzenleyici kurumlar Büyük Teknoloji firmalarını mercek altına almaya başlamış olsalar da Sanger, Facebook veya Twitter gibi şirketleri dizginlemekte düzenlemelerin en iyi çözüm olmadığını düşünüyor.
Sanger, meşakkatli düzenleme gerekliliklerinin yeni şirketlerin piyasaya girişini daha da zorlaştıracağını ve nihayetinde de Facebook gibi büyük şirketlere yarayacağını söyledi. Ayrıca, hükümetlerin ifade özgürlüğü ve online içerikleri düzenleme çabaları ile ilgili endişelerini de dile getirdi.
Sanger, “Hükümetlerin müdahil olması halinde, onların çıkarlarının bireylerle aynı olmadığını söyleyebiliriz,” dedi.
‘Merkezden Uzak’ İnternet
Sanger, hükümet müdahalesi yerine sosyal ağların merkezden uzaklaşması gerektiğini savunuyor. Bu ağlar, örneğin, kişilerin merkezi bir kurum kullanmaksızın bilgileri online yayınlayabilmelerini sağlardı. Tıpkı Merkez Bankası yetkililerinin denetimine tabi olmayan “merkezden uzak” para birimi bitcoin gibi, merkezden uzak sosyal ağ da kullanıcıların verilerini online kontrol edebilen tek bir platform olmayacağı anlamına geliyor. Bu düşünce, gizlilik savunucular arasında destek topluyor, ancak kullanıcıların çoğunluğu arasında popüler hale gelmesi uzun zaman alacağa benziyor.
Sanger, “Merkezden uzak internet, yani daha özgür bir internet, zaten ilk başta internetin yaratılmasının ardındaki fikirdi,” dedi
Kaynak: https://www.cnbc.com/
Translated by Oytun Buyrukçu
English to Turkish Translator & Proofreader, Localization Expert
