Bilim İnsanları Marketten Alınan Domateslerin Neden Bu Kadar Tatsız Olduğunu Keşfetti

domatesin-tadi

Marketlerde satılan domatesler her geçen gün daha tatsızlaşıyor. Bilim insanları gerçekleştirdikleri çalışmalar sonucunda domatese tadını vermekte yardımcı olan bir genin, modern ve evcilleştirilmiş türlerin %93’ünde bulunmadığını ortaya koydu. Bu keşif sayesinde marketlerin sebze reyonlarından aldığımız domatesin tadı geri gelebilir.

Bu çalışmayı desteklemiş olan Ulusal Bilim Derneği Bitki Genomu Araştırma Programı direktörü Clifford Weil, “Marketten aldıkları domatesin tadının eski domateslere benzemediğini söyleyen kaç kişi tanıyorsunuz?” diye soruyor. “Bu çalışma işte bunun nedeni olabilecek şeyi ele alıyor ve daha lezzetli domateslerin geri dönüşü için umut ışığı yakıyor.”

Evcilleştirmenin Sonu

Uluslararası araştırmacılardan oluşan bir ekip 725 bahçe domatesi ve yabani domatesin genom bilgilerini topladı ve bunları tüm çeşitlerin genetik bilgilerini yansıtan bir genom (pangenom) haline getirdi. Araştırmacılar daha sonra bu pangenom ile Heinz 1706 olarak bilinen evcilleştirilmiş domates genomu ile karşılaştırdı. Günümüze kadar bu domates genomu, tüm domates genomlarının temsilcisi işlevi görmüştü.

Yapılan bu karşılaştırma, Heinz 1706 referans genomunun, diğer domates çeşitlerinin sahip olduğu yaklaşık 5 bin genden yoksun olduğunu ortaya koydu. Bu kayıp genlerin birçoğu bitkiler için patojenlere karşı koruma sağlamakla görevli.

Domatesler bu genleri uzun süredir kullanılan ıslah yöntemleriyle, yani çiftçilerin daha fazla ürün veren özelliklere sahip bitkileri tercih etmesiyle kaybetti—genetik değişiklikler ile değil.

New York’un Ithaca şehrinde bulunan Cornell Üniversitesi bitki genetik bilimcilerinden ve bu yeni araştırmaya başkanlık eden Zhangjun Fei verdiği demeçte şunları söyledi: “Domatesin evcilleştirilmesi ve ıslahı sürecinde insanlar sıklıkla üretimi artıracak meyve boyutları ve raf ömrü gibi özelliklere odaklandı. Bazı genler ise diğer önemli meyve kalitesi özelliklerine sahipti ve bu süreçte stres toleransı kaybedildi.”

Daha önce bilmediğimiz genlerin tanımlanması çiftçilerin daha iyi domatesler üretmelerine yardımcı olabilir. Cornell Üniversitesi moleküler biyoloji uzmanı ve bu çalışmayı Fei ile birlikte gerçekleştiren James Giovannoni konuyla ilgili olarak, “Bu yeni genler, bitki yetiştiricilerin günümüzde tarım ilaçları ya da diğer yüksek maliyetli ve çevre dostu olmayan yöntemler ile üstesinden gelinen hastalıklara karşı genetik dirence sahip elit domates çeşitleri geliştirmelerine yardımcı olabilir.”

Lezzette Geri Dönüş

Gerçekleştirilen analizler aynı zamanda domatese tadını veren bir genin çoğu modern ve evcilleştirilmiş domateste bulunmadığını ortaya koydu. Araştırmacılar Nature Genetics dergisinde yayımlanan çalışmalarında, yabani domateslerin %90’ında bu tat veren genin bulunduğunu belirtti. TomLoxC adı verilen bu aroma geninin domatese lezzet vermek için karotenoidler—domatese kırmızı rengini veren pigmentler—kullandığı belirtildi.

 İyi haber ise bu tat geninin geri dönüyor olması. TomLoxC geninin bu ender rastlanan türü eskiden domates çeşitlerinin sadece %2’sinde mevcuttu. Ama geçtiğimiz yıllar içerisinde domates yetiştiricileri lezzete daha fazla odaklanmaya başladılar ve günümüzde daha fazla modern domates çeşidi bu gene sahip. Günümüzde domateslerin yaklaşık %7’si bu gene sahip, yani yetiştiriciler bu geni seçmeye başladılar ve bu eğilimin artarak devam edeceğini umuyoruz.

Kaynak: http://blogs.discovermagazine.com/

Translated by Oytun Buyrukcu

English to Turkish Translator & Proofreader, Localization Expert

Author: Admin